Eğer aklınızda yüksek lisans nedir ve nasıl yapılır gibi birden fazla soru mevcutsa, bu yazının size bu soruları cevaplar nitelikte olduğunu düşünüyorum. Bildiğiniz gibi eğitim hakkı, tüm insanların sahip olduğu temel haklardan biridir. Ülkemizde eğitim ilkokuldan başlar, sırasıyla ortaokul, lise ve üniversite ile devam eder. Yüksek lisans ise bu eğitimin altıncı basamağında yer alır. Kısacası aşağıdaki şekil eğitim sürecini daha iyi özetlemektedir.
Bir bireyin üniversiteyi bitirmesi ile eğitim hayatı sona mı erecektir? Hayır. Kişi üniversiteden sonra da eğitimine devam edebilir. Akademik kariyer olarak adlandırılan üniversite sonrası eğitim
- Yüksek Lisans
- Doktora
olarak ikiye ayrılır. Yazımızın konusu gereği yüksek lisans eğitimi üzerine duracağız.
Yüksek lisans, üniversite lisans eğitiminden sonra görülen yüksek öğretim programıdır. İngilizce karşılığı Master of Science, bu ifadenin kısaltılmış hali ise MS veya MSc’dir. Bu eğitim genellikle iki yıl, azami üç yıl sürer ( ancak daha da uzun sürme ihtimali vardır.) Yüksek lisans ise kendi içerisinde
- Tezli Yüksek Lisans
- Tezsiz Yüksek Lisans
şeklinde sınıflandırılır. Bu yazı da asıl mevzumuz tezli yüksek lisans olacaktır. Tezli yüksek lisans ile tezsiz yüksek lisans arasında ki fark adından da anlaşılacağı gibi tezdir.
Yüksek Lisans Aşamaları Nelerdir?
Yüksek lisansı iki aşama olarak ayırabiliriz. Bunlar;
- Ders aşaması
- Tez aşaması
Bu noktada size görsel olarak daha yardımcı olabilmesi için aşağıda Selçuk Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsüne ait Yüksek Lisans Süreçlerini inceleyebilirsiniz.
Yüksek Lisansın 1.Yılı: Ders Aşaması
Tezli yüksek lisans için eğitim süresi iki yıl demiştik. Eğitimin ilk yılı ders aşaması olarak adlandırılır. Burada enstitülerin belirlemiş olduğu kredi kadar ders almak mecburiyetiniz vardır. Her üniversitenin lisans eğitim-öğretim yönetmeliği olduğu gibi lisansüstü eğitim-öğretim yönetmeliği vardır. Tavsiyem her yıl yenilenen bu yönetmeliği okumanızdır. Yönetmeliğe göre değişen eski maddeleri enstitü personeline veya danışmanınıza kesinlikle sormayı ihmal etmeyin. Derslerinize sıkı çalışın ve ihmal etmeyin. Bu arada danışmanınızla sürekli iletişim halinde bulunarak “Yüksek Lisans Tez Konusu“nu belirlemeye çalışın. Unutmayın, konunuzu ne kadar erken belirlerseniz o kadar hızlı yol kat edersiniz. Bu süreç sonunda artık tez aşamasına geçebilirsiniz.
Yüksek Lisansın 2.Yılı: Tez Aşaması
Yüksek lisansın ikinci yılı ise tez aşamasını kapsar. Ders aşaması bittikten ve konunuzu belirledikten sonra yüksek lisans semineri vermelisiniz. Bu aşamada konunuzun artık belirli olması gereklidir. Aksi halde konusuz seminer veremezsiniz. Zaten konunuz, ders aşamasında iken şekillenmeye başlamıştı.
Yüksek Lisans Çalışma Konunuzu Belirlerken Dikkat Etmeniz Gereken Hususlar ve İzlenecek Adımlar
- Öncelikle uzmanı olduğunuz alanın konusuna yönelmeye çalışın. Bilgi birikimi ve tecrübeniz size avantaj sağlayacaktır.
- Özgün bir konu seçin.
- Konunuzu “tümden gelim” yöntemiyle sadeleştirin. Konu çerçevesini olabildiğince daraltın. Konunuz ne kadar sade olursa kafa karışıklığı bir o kadar azalır.
- Bu aşamalardan sonra konunuz ile alakalı literatür taraması yapmalısınız. Çalıştığınız konuda kimler çalışmış ve ne tür çalışmalar yapılmış bütün bunları irdelemeniz gerekiyor.
- Literatür çalışmanızı detaylı bir incelemeden sonra konunuzu tam manasıyla şekillendirin. Artık sizin ve danışman hocanızın aklındaki temel sorunların bu aşamada giderilmiş olması gerekiyor.
- Konunuzla alakalı gerekli materyal ve yöntemi belirleyin.
- Konuya hakim olun. Unutmayın hem yüksek lisans seminerini sunarken hem de tez önerisini verirken size sorular sorulacak. Bu sorulara rahat cevap verebilmek için konunuza teorik ve pratik açıdan iyi çalışmanız gerekiyor.
- Tüm bu aşamalardan sonra artık yüksek lisans seminer sunumunu hazırlayın.
Yüksek Lisans Semineri Nasıl Sunulur?
Tez konunuzu kesinleştirdikten sonra artık danışman hocanız ve ilgili anabilim dalı tarafından belirlenen jüriler karşısında hangi konuyu çalışacağınızı sunmanız gerekiyor. Semineri sunabilmek için gerekli belgeleri doldurup ilgili enstitüye iletmelisiniz. Enstitü tarafından belirlenen tarih ve saatte, semineri sunmaya hazırlanmalısınız. Sunum sırasında açık, anlaşılır, sade bir dil kullanın. Beden dilinize dikkat edin. Sunumu durgun bir şekilde, bilgisayar ekranından okumak veya sunmak olumsuz geri dönüt sebeplerindendir. Heyecanınızı yenebilmek adına sunum yapmadan önce prova yapın. Sunumuz iyi olursa jüriler konuya hakimiyetinizi kavramış olacaklardır. Sunum bittikten sonra jüriler, size birkaç soru yöneltecektir. Konuya hakimseniz bu soruları rahatlıkla cevaplayabilirsiniz. Seminer bittikten sonra artık çalışmanıza başlayabilir ve buna paralel olarak tezinizi yazabilirsiniz.
Yüksek Lisans Tezi
Artık çalışma zamanı, bir sene süreniz var ve bu süreyi olabildiğince verimli kullanın. Sürenizi eşit ve düzenli olarak dağıtırsanız hem yüksek lisanstan soğumazsınız hem de tezinizi hızlı bir şekilde bitirirsiniz. (Benim gibi yüksek lisansınızı gereksiz yere uzatmayın.) Çalışmaya ara vermeyin. Ara verdiğiniz takdirde çalışma hevesiniz kırılabilir ve yüksek lisans tezinizi yazmada zorlanabilirsiniz.
Tezi yazarken çalışmalarınızla paralel bir şekilde yürütün. Çalışmalarınızı bitirdikten ve elde edilen çalışma verilerinizi işledikten sonra artık tezinizi bitirebilirsiniz.
Yüksek Lisans Tezi Yazarken Nelere Dikkat Edilmeli?
Yüksek lisans tezinizi yazarken aşağıdaki hususlara dikkat ediniz.
- Tezi yazarken tez yazım kurallarına dikkat edin.
- Tezin ana çatısına uyun. Yani giriş, materyal ve yöntem gibi bölümlere gereken özeni gösterin.
- Enstitünün istemiş olduğu “Tez orijinallik raporu”na göre tezinizi yazın.
- Teziniz özgün olsun.
Teziniz bittikten sonra artık tezinizi ilgili enstitüye teslim edebilirsiniz. Tabi bunun için yine gerekli belgeleri doldurmanız gerekiyor.
Örnek olması açısından size yüksek lisans tezimi paylaşıyorum. Tezimi daha önceki yazılarımdan görebilirsiniz. Buraya tıklayıp ilgili tezime ulaşabilirsiniz.
Özet olarak bu yazımda, yüksek lisans nedir, nasıl yapılır, aşamaları ve süreçleri nelerdir gibi birçok soruyu cevaplamaya çalıştım. Faydalı olması ümidiyle…